/Zanzibar: Czym grożą wybory w 2020 roku?
pcsa

Zanzibar: Czym grożą wybory w 2020 roku?

Pomimo tego, że wybory powszechne w Tanzanii zaplanowane są dopiero na 2020 rok, już teraz międzynarodowe think-tanki śledzące wpływ autorytarnych rządów prezydenta Johna Magufuliego na atmosferę polityczną panującą na Zanzibarze, ostrzegają przed zaciętą rywalizacją, do której przygotowuje się opozycja i niebezpiecznymi starciami powyborczymi, z których ta malownicza wyspa u wybrzeży Tanzanii słynie od wielu lat.

Przebieg wyborów powszechnych na zanzibarskim archipelagu Oceanu Indyjskiego od zawsze wiąże się ze starciami lokalnej społeczności, manipulacjami oraz brakiem transparentności, która powinna być fundamentem wielopartyjnych elekcji. Grupa opozycjonistów na Zanzibarze, wspierana przez międzynarodowych obserwatorów wydarzeń politycznych na wyspie, oskarża partię rządzącą CCM (”Chama Cha Mapinduzi”, z suahili „Partia Rewolucji”) o manipulację wynikami wszystkich wyborów od czasów przywrócenia systemu wielopartyjnego, które miało miejsce w 1995 roku. Wybory zorganizowane w 2000 roku przyczyniły się do śmierci dziesiątek obywateli i wysiedlenia setek pokrzywdzonych mieszkańców lokalnych wiosek, którzy z dnia na dzień stracili majątek swojego życia. Natomiast w 2015 roku Zanzibarska Komisja Wyborcza odwołała ogłoszenie wyników wyborów argumentując swoją decyzję tym, że wybory naruszyły prawo wyborcze oraz Konstytucję Zanzibaru. Przeciwnicy rządu otwarcie stwierdzili, że ogłoszenie wyników zostało zawieszone najprawdopodobniej dlatego, że opozycja otrzymała największą liczbę głosów. Po tym jak kilka państw, w tym Stany Zjednoczone, zagroziło wycofaniem pomocy rozwojowej udzielanej Tanzanii, CCM po raz kolejny została ogłoszona zwycięską partią.

Autorytarne rządy Magufuliego przyczyniły się do ograniczenia licznych praw obywatelskich, zamknięcia niezależnych gazet oraz wprowadzenia przepisów destruujących  społeczeństwo obywatelskie, a krytycy rządowi nieustannie poddawani się brutalnym atakom.  Podczas gdy Tanzania wcześniej słynęła z tolerancyjnego środowiska politycznego, przestrzeń do działania opozycji została obecnie niemalże całkowicie zlikwidowana. W obliczu decyzji o nałożeniu zakazu na organizowanie marszów i wszelkich demonstracji przez opozycję podjętej przez rząd w 2016 roku, jeden z przedstawicieli partii opozycyjnych, Zitto Kabwe, stwierdził że tego typu ograniczenia przyczyniają się to tego, że opozycja bierze udział w walce ze związanymi rękoma. CCM jest najdłużej utrzymującą się przy władzy partią w Afryce, zaraz po Partii Narodowej w Republice Południowej Afryki. Magufuli otwarcie powtarza to, że partia CCM „będzie rządziła wiecznie, na wieczność”.

Biorąc pod uwagę działania prezydenta Tanzanii wzniecające akcje prześladowcze wobec przedstawicieli opozycji,  coraz to bardziej kontrowersyjne reformy oraz brak istnienia rządu jedności narodowej (GNU), istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że wybory zaplanowane na 2020 rok zaognią napięcia polityczne panujące na Zanzibarze, spowodowane kontrowersyjnymi wyborami w 2015 roku i, tym samym, okażą się najbardziej niebezpiecznymi wyborami w historii Zanzibaru. W obliczu takiego zagrożenia, ugandyjski think-tank zwany Kituo cha Katiba postuluje nawiązanie dawno utraconego dialogu między rządzącą partią CCM oraz partią opozycyjną CUF (Civic United Front), a także wprowadzenie nowelizacji obecnej konstytucji oraz reform prawa wyborczego jako główne środki przygotowujące Zanzibar do wyborów w 2020 roku, które należy już teraz zacząć wprowadzać w życie. Partnerzy regionalni, w tym Południowoafrykańska Wspólnota Rozwoju oraz Wspólnota Wschodnioafrykańska, powinni otoczyć Zanzibar wsparciem. Być może ostrzeżenie ze strony Unii Europejskiej, Stanów Zjednoczonych i innych państw bądź zgrupowań regionalnych dostarczających Tanzanii pomoc rozwojową przyniosłoby oczekiwane skutki?

Zanzibar doświadczył trzech prób pojednania, określanych jako Muafaka I, II i III których celem było zwalczanie przemocy powyborczej oraz dysharmonii pomiędzy rządem a opozycją. Wyraźne różnice polityczne wróciły do społeczeństwa zanzibarskiego z dużym nasileniem i po dzień dzisiejszy pozostają nieodparcie dostrzegalne w życiu codziennym Zanzibarczyków. Niestabilna sytuacja gospodarcza charakteryzująca się mało zróżnicowaną strukturą, wysokim wskaźnikiem ubóstwa oraz bezrobocia i wyraźnymi nierównościami ekonomicznymi, pogłębia niezadowolenie społeczeństwa oraz niestabilność chwiejnej unii części kontynentalnej Tanzanii z autonomicznym Zanzibarem.

Biorąc pod uwagę historię zanzibarskich wyborów odznaczających się gwałtownymi starciami,  rząd Tanzanii już teraz powinien podjąć działania zmierzające do osiągnięcia wspólnego dialogu z opozycją i nawiązania walki z brakiem transparentności podczas wyborów. W innym razie, przemoc towarzysząca wyborom w 2020 roku może osiągnąć bezprecedensowe wymiary.

Aleksandra Listkiewicz

Źródła: bbc.com, allafrica.com, theeastafrica.co.ke, crisisgroup.org; zdjęcie: archiwum PCSA

Wojciech Tycholiz jest naukowcem zajmującym się badaniami nad makroekonomią państw afrykańskich, w szczególności sektorem finansowym i surowcowym. Z PCSA współpracuje od 2010 roku.