Niedawno minęły 2 lata odkąd John P. Magufuli objął urząd prezydenta Tanzanii. Swoimi zdecydowanymi decyzjami w zakresie walki z korupcją, przywracania porządku społecznego i większej asertywności w kontaktach z biznesem zyskał wielu zwolenników. Z kolei ograniczanie swobód obywatelskich, zamykanie gazet i rozgłośni radiowych oraz cenzurowanie Internetu przysporzyło mu równie wielu przeciwników.

John Pombe Magufuli (w skrócie JPM) wygrał w 2015 roku wybory prezydenckie w Tanzanii z hasłami walki z korupcją i wprowadzeniem zakrojonych na szeroką skalę reform gospodarczych. Od chwili objęcia urzędu JPM nie rozczarowuje: doprowadził do wszczęcia rozpraw sądowych oskarżanych o korupcję członków elity politycznej Tanzanii (w tym także kolegów z partii), zwolnił wielu niekompetentnych i skorumpowanych urzędników państwowych najwyższego szczebla (m.in.  Felchesmi’ego Mramba, prezesa Tanesco), czy też podjął decyzję o przesunięciu środków z obchodów dnia niepodległości na walkę z plagą cholery. Swoim zdecydowanym i wodzowskim charakterem rządów zdobył sobie przydomek „buldożera”.

Pytanie czy dotychczasowe decyzje JPM zmieniły Tanzanię na lepsze czy na gorsze póki co jednak pozostaje bez jednoznacznej odpowiedzi. Podejmowane przez Magufuli’ego decyzje miały charakter albo ekonomiczny albo były ukierunkowane na przywrócenie/zwiększenie porządku społecznego w kraju. Z pierwszą (ekonomiczną) kategorią decyzji związana jest na przykład zdecydowana kampania walki z korupcją na wszystkich szczeblach administracji oraz bardziej asertywna postawa Tanzanii względem biznesu międzynarodowego. Z kolei decyzje mające na celu wzmocnienie porządku społecznego wiązały się często z ograniczeniem praw wolności i swobód obywatelskich.

Poniżej przedstawiamy zestawienie najbardziej „wyrazistych” decyzji prezydenta Magufuliego podjętych w ciągu jego dotychczasowych rządów.

Walka „z duchami”

W marcu 2016 roku administracja Magufuli’ego rozpoczęła audyt stanowisk pracy w spółkach kontrolowanych przez skarb państw. Audyt miał na celu znalezienie „pracowników duchów” i usunięcie ich z listy płac. W ciągu ostatniej dekady lat koszty utrzymania tanzańskiej administracji (w tym głównie koszty wynagrodzeń) rosły z roku na rok. Jak wskazywali analitycy, duża część nowych stanowisk zajmowana była przez „pracowników duchów”, a ich pensje (65 mln USD w 2014 roku) trafiały do ich „twórców”.

Eksport minerałów

W zeszłym roku szerokim echem na całym świecie odbiła się decyzja JPM o wprowadzeniu całkowitego zakazu wywozu z Tanzanii nieprzetworzonych minerałów (np. złota). Decyzja ta wymierzona była w międzynarodowe korporacje wydobywcze, które przez lata zaniżały wartość eksportowanych minerałów w celu zmniejszenia należnych tanzańskiemu rządowi podatków i danin. Co więcej, w rezultacie przeprowadzonego na zlecenie administracji rządowej śledztwa, jedna z korporacji wydobywających złoto w Tanzanii, Acacia Mining (kontrolowana przez światowego potentata Barrick Gold z siedzibą w Toronto) została wezwana do zapłaty, bagatela, 190 mld dolarów tytułem zaległych podatków, odsetek i grzywien (dla porównania, PKB Tanzanii w 2016 rok wynosił 45 mld dolarów). Po wielu miesiącach negocjacji oraz w świetle wprowadzonego w Tanzanii nowego prawa dla sektora wydobywczego, Acacia Mining ogłosiła, że zapłaci 300 mln dolarów, przydzieli tanzańskiemu rządowi 16% swoich akcji i zobowiązała się do „równego dzielenia” korzyści ekonomicznych ze swojej działalności w Tanzanii.

Rejestracja obcych statków pod banderą Tanzanii

Pod koniec 2017 roku, JPM wprowadził tymczasowy zakaz rejestracji obcych statków pod tanzańską banderą. Decyzja ta jest bezpośrednim następstwem ostatnich doniesień o aresztowaniu (po znalezieniu na ich pokładzie narkotyków i broni) przynajmniej pięciu jednostek pływających pod banderą Tanzanii. Do zatrzymań doszło w różnych częściach świata, a najgłośniejszym z nich było zatrzymanie statku płynącego z XXX do YYY, na którego pokładzie znaleziono xxxxxxxxxxxxxx. Zakaz ma obowiązywać do czasu zakończenia przeglądu i analizy przepisów rejestracji statków Tanzanii, którzy zarządzony został przez JPM.

Zamknięte drzwi do szkoły dla uczennic w ciąży

Podczas jednego z wystąpień w zeszłym roku, JPM ogłosił, że tak długo jak będzie prezydentem „żadna ciężarna uczennica nie będzie miała wstępu do szkoły”. Jego decyzja została skrytykowana przez wiele organizacji pozarządowych walczących o prawa człowieka zarzucających JPM łamanie praw człowieka i wzmacnianie zachowań stygmatyzujących młode dziewczęta i ofiary przemocy seksualnej.

Publiczne zgromadzenia

Po tym jak rząd zakazał transmisji na żywo obrad tanzańskiego parlamentu największa partia opozycyjna Chadema, wezwała swoich zwolenników do wyjścia na ulice w celu oprotestowania tej decyzji. W odpowiedzi, JPM – za pośrednictwem szefa policji – wprowadził zakaz wieców i spotkań organizowanych przez partie opozycyjne.

Gazety i grupy medialne

Od czasu objęcia władzy, rząd Magufuli’ego stopniowo ograniczał swobodę działania grup medialnych i dziennikarzy w Tanzanii. Ostatnie zaostrzenie przepisów dotyczy obowiązku rejestracji wszystkich blogów, forów internetowych i stron internetowych zawierających treści „obrażające, niemoralne i denerwujące”. Administracja JPM zablokowała także działalność czterech gazet, dwóch rozgłośni radiowych. Zażądał także od jednego z popularnych forów internetowych (Jamii Forums) ujawnienia danych osobowych użytkowników, którzy publikowali na nich treści wrażliwe.

Szisza

Tanzania została też pierwszym afrykańskim państwem, które wprowadziło zakaz palenia sziszy (fajek wodnych) twierdząc, że przyczyniają się one do wzrostu uzależnień od narkotyków i nadużywania alkoholu. Z kolei w marcu 2017 roku wprowadzono zakaz sprzedaży alkoholu w foliowych torebkach.

Na podstawie: qz.com, eastafrican.com, reuters.com, bbc.com