Oficjalnie tegoroczne wybory zarówno prezydenckie jak i parlamentarne w DRK zaplanowano na 27 listopada 2016 roku. Wybory w regionie Wielkich Jezior Afrykańskich jak zawsze budzą mieszane refleksje, coraz mniejsze nadzieje na zmiany, a coraz większy niepokój związany z rebelią.

Śledząc tamtejszą rzeczywistość społeczno-polityczną można było zauważyć, że o nadchodzących wyborach z listopada 2016 roku spekulowano od roku, a zwłaszcza o tym czy Kabila zmieni konstytucję, siłą utrzyma się przy władzy, czy wyniki wyborów okażą się sfałszowane, dojdzie do krwawych zamieszek, bądź co gorsza rebelii. I co najważniejsze czy elity rządzące w DRK dojrzały do sprawiedliwego (względem europejczyków) systemu władzy jakim jest demokracja z europejskiego punku widzenia? Czy dojdzie do pokojowych wyborów?

UDPS (Unia na Rzecz Demokracji i Społecznego Postępu) to główna partia opozycyjna Konga. Zorganizowała dialog narodowy z „reżimem” Kabili w celu uniknięcia pogorszenia obecnego już kryzysu. Prezydent co prawda przemówił do narodu by rozwiązać kwestie dialogu narodowego. Jednak w tym samym dniu rząd aresztował około tuzina działaczy maszerujących w Gomie. W przemówieniu do narodu prezydent określił pięć priorytetów do których należą: wiarygodność wyborców, ustalenie kalendarza wyborczego, zabezpieczenie procesu wyborczego, sfinansowanie wyborów i uwzględnienie roli partnerów międzynarodowych.

Kabila milczał, gdy zadano mu pytano czy ustąpi w grudniu 2016 roku po zakończeniu swej długiej pięcioletniej kadencji. Nie określił również daty dialogu politycznego. Kongijczycy zakładają, że nie chce ponieść żadnej odpowiedzialności za obecny stan państwa. Ich zdaniem jego rządy doprowadziły kraj do kryzysu politycznego, który wielu opisuje jako „drogę do upadku”. W związku z sytuacją polityczną w DRK, wydaje się, że prezydent będzie próbował wyciągnąć proces wyborczy poza jego mandat konstytucyjny, który kończy się w grudniu 2016 roku. Podczas przemówienia zaznaczył, że dialog polityczny powinien uwzględniać mniej kosztowne metody wybierania liderów. Dla wielu to sygnał intencji Kabili, by wprowadzić pośredni system wyborów. Historia z ostatnich lat ujawnia, że Kabila próbował wypaczać ustawy i konstytucje w celu utrzymania władzy.

Wcześniejsze próby utrzymania władzy:

1. Próba zmiany konstytucji
W ciągu pierwszych dziewięciu miesięcy 2014 roku, okazało się że zmiana konstytucji stanowiła jedną z głównych dróg utrzymania się przy władzy. Większość koalicyjna bezskutecznie próbowała wymusić poprawki do konstytucji przez parlament we wrześniu 2014 roku. Jednakże spójny i silny impuls sił wewnątrz kraju (społeczeństwo obywatelskie, kościół katolicki, opozycja, młodzież) i zewnętrzny (społeczność międzynarodowa) zmusił Kabilę do rezygnacji z tego planu. Obalenie prezydenta Burkina Faso – Blaise Compaoré w wyniku powstania w październiku 2014 roku, gdy próbował zmienić konstytucję państwa, najprawdopodobniej wywołało pewne refleksje.

2. Opóźnienie prawa wyborczego poprzez spis
Prezydent próbował zmienić ordynację wyborczą, w ten sposób, że sporządzenie spisu według wielu ekspertów zajęłoby od trzech do czterech lat, tym samym popychając wybory najwcześniej do 2018 roku. W efekcie końcowym rząd został zmuszony do wycofania się z tego prawa.

3. Układanie kalendarza wyborczego
Pod rosnącą presją wewnętrzną i zewnętrzną w celu ustanowienia kalendarza wyborów CENI – „Niezależna” Państwowa Komisja Wyborcza opublikowała nierealny kalendarz wyborczy począwszy od wyborów lokalnych do prezydenckich, ustanawiając wybory lokalne i wojewódzkie przed końcem 2015 roku. Żadne zaplanowane wybory samorządowe i wojewódzkie nie odbyły się. Wielu opozycjonistów twierdzi, że wybory lokalne i wojewódzkie powinny być odłożone do czasu po wyborach prezydenckich i parlamentarnych w 2016 roku, a tym samym należy zwolnić harmonogram wyborczy.

4. Wdrożenie nowych województw
W środku planowania wyborów rząd Kabili w ramach ustaleniach nowej konstytucji z 2006 roku zamieścił zapis wprowadzenia nowych województw (z 11 do 26). Zapis nie wszedł w życie. Wielu obserwatorów uważało to za kolejną próbę ostatecznego opóźnienia wyborów w 2016 roku.

5. Niedofinansowania Państwowej Komisji Wyborczej
CENI niedawno oświadczyło, że nie posiada środków do zorganizowania wyborów. W późniejszych oświadczeniach stwierdziło, że rząd finansuje niewielki procent budżetu (24% budżetu w 2014 roku i 22% w 2015 roku) przeznaczonego na organizację wyborów. Brak wsparcia rządowego dla CENI jest traktowane jako część strategii w celu spowolnienia procesu i opóźnienia w wyborów.

6. Dialog Narodowy
Po nieudanej próbie porozumienia narodowego w 2013 zdaniem ekspertów Kabila powrócił do „gry” pod przykrywką „Dialogu Narodowego”. To najnowsza próba ustanowienia legitymacji władzy w 2016 roku. Partnerem w dialogu jest lider partii opozycyjnej UDPS. Koalicja sił opozycyjnych pod nazwą Dynamique pour L’Unité d’Action de l’opposition zbojkotowała dialog wzywając prezydenta do przestrzegania konstytucji. Reasumując możliwości ustanowienia formy legitymizacji są coraz bardziej ograniczone, a nowe programy podatne na ich obalenie. Zdaje się, że tym razem Kabila nie utrzyma się przy władzy wyłącznie poprzez stosowanie siły.

Reasumując Kongijczycy są coraz silniej zjednoczeni i zdeterminowani na zmianę władzy i przestrzeganie zasad konstytucji. Wśród wielu polityków panuje powszechna zgoda, że Kabila musi respektować konstytucję i ustąpić z prezydentury. Społeczeństwo obywatelskie, kościół katolicki (posiadający duże wpływy w Kongu), opozycja, formacja młodzieży oraz były członek partii politycznej Kabili, gubernator dawnej prowincji Katangi – Moise Katumbi – wszyscy wzywają prezydenta Kabilę do ustąpienia pod koniec swojej kadencji i szanowania zasad konstytucji. Warto zauważyć, że z każdym rokiem w Demokratycznej Republice Konga zwiększa się ruch społeczno-polityczny przeciwko Kabili. Narasta niezadowolenie i zjednoczenie narodu pragnącego wyzwolenia się spod wiecznych rządów prezydentów kreujących się na „wspaniałych przywódców” narodu.

Wioleta Gierszewska

Na podstawie: allafrica.com/stories, huffingtonpost.com

Zdjęcie za: commons wikimedia.org