Podczas gdy w ostatnich tygodniach większość oczu tak ekspertów jak i opinii publicznej skupiona była na kwestii zdrowotnej rozprzestrzeniania się wirusa Ebola, agenda ONZ ds. żywności i rolnictwa (FAO) zwraca uwagę na nieco inny aspekt epidemii: nachodzący kryzys żywnościowy w Afryce Zachodniej. Ewentualne zamknięcie portów w Gwinei, Liberii i Sierra Leone spowoduje znaczące ograniczenie importu żywności (np. Liberia importuje 50% konsumowanego ryżu, który jest podstawą lokalnej diety).
Liczba ofiar wirusa Ebola przekroczyła 2300 osób, z czego zdecydowaną większość z nich odnotowano w trzech krajach Afryki Zachodniej: Gwinei, Liberii i Sierra Leone. Kolejny (niezależny) ośrodek epidemii zlokalizowany jest w Demokratycznej Republice Kongo, gdzie w ostatnich kilkunastu dniach liczba ofiar wzrosła z 30 do ponad 60 osób. Coraz więcej przypadków osób zarażonych wirusem odnotowuje się także w Nigerii. Pierwsze przypadki zarażeń wirusem wystąpiły już także Ameryce Północnej i Europie.
W jednym z ostatnich raportów Bank Światowy ostrzegał przed negatywnymi skutkami, jakie epidemia będzie miała na aktywność gospodarczą w państwach Afryki Zachodniej. Według szacunków analityków BŚ koszty epidemii w Gwinei, Liberii i Sierra Leone mogą sięgnąć nawet 1,5% PKB tych krajów.
Z kolei najnowszy raport FAO wskazuje, że epidemia stanowi także ogromne zagrożenie dla bezpieczeństwa żywnościowego. Ceny żywności na wielu lokalnych rynkach już są kilkukrotnie wyższe niż przed wybuchem epidemii. Przykładowo, cena powszechnie wykorzystywanej kassawy – mąki otrzymywanej z manioka jadalnego – w porównaniu z poprzednim rokiem wzrosła w Liberii o 150%. Podjęte działania, których głównym celem jest zahamowania rozwoju epidemii (np. kwarantanna, ograniczenia w swobodzie poruszania się) przyczyniają się bezpośrednio do problemów związanych z transportem i dystrybucją żywności. Naturalny przepływ towarów żywnościowych z terenów rolniczych do miast został mocno ograniczony.
Kolejnym ważnym aspektem rosnących problemów żywnościowych w Gwinei i Sierra Leone jest fakt, że największe ogniska wirusa Ebola występują w najbardziej urodzajnych regionach tych krajów. Tym samym efektywne zbiory plonów ryżu podczas trwających właśnie żniw stoją pod dużym znakiem zapytania.
Zagrożeniem dla bezpieczeństwa żywnościowego Gwinei, Liberii i Sierra Leone są także wprowadzone ograniczenia w transporcie. Granice lądowe krajów objętych epidemią z krajami sąsiednimi są od wielu miesięcy zamknięte. Transport powietrzny i morski również został ograniczony do niezbędnego minimum. Utrzymanie wymiany handlowej z zagranicą dla wspominanych trzech krajów jest sprawą kluczową, ponieważ większość dóbr konsumpcyjnych jest importowana, a podstawą dochodu lokalnych gospodarstw domowych są sprzedawane (również na rynki zagraniczne) plony. Przykładowo, ponad połowa spożywanego w Liberii ryżu pochodzi z importu. Jeśli zasięg epidemii i liczba ofiar nadal będą się zwiększać, niewykluczone że dojdzie do całkowitego zamknięcia portów i tym samym wstrzymania dostaw importowanej żywności. Rozwój takiego scenariusza spowoduje poważne problemy z dostępem do żywności w regionie Afryki Zachodniej.
Wojciech Tycholiz
Na podstawie: FAO Special Report No. 333, This is Africa, Reuters
Zdjęcie za: commons.wkimedia.org
